شکل گیری ایران قوی نیازمند حرکت هم افزایانه حوزه و دانشگاه است

به گزارش گروه علمی ایرنا از فرهنگستان علوم، مراسم گرامیداشت هفته پژوهش دانشگاه دفاع ملی و مرکز تحقیقات راهبردی برگزار شد. محمدرضا مخبر دزفولی، با اشاره به اهمیت این وحدت در آینده کشور تصریح کرد: فراز و نشیب های بسیاری در این مسیر وجود داشته، اما شکل گیری ایران قوی در آینده، نیازمند حرکت هم افزایانه این دو بال مهم علمی، یعنی حوزه و دانشگاه، خواهد بود.

وی به اهمیت نظریه پردازی در حوزه علم و فناوری اشاره کرد و گفت: نیازمند ایده های جدی، هم در سطح مبنایی و هم در سطح عملیاتی هستیم. تاکنون این ایده ها به صورت پراکنده شکل گرفته و به یک جریان پایدار نرسیده است.

مخبردزفولی با تأکید بر تغییر ماهیت علم در دنیای امروز افزود: علم دیگر فقط برای علم یا حتی برای خدمت به دیگران تعریف نمی شود؛ بلکه علم به عنوان قدرت شناخته می شود. امروزه علم مترادف با قدرت است و کشورهای بزرگ دنبال تبدیل شدن به ابرقدرت علمی هستند. قدرت علمی می تواند هم ویرانگر باشد و هم به سعادت و صلاح بشریت کمک کند.

حکمرانی علم و فناوری؛ نیاز به بازطراحی ساختارها برای آینده ایران قوی

رئیس فرهنگستان علوم با تأکید بر رسالت آینده نگرانه در حوزه علم و فناوری تصریح کرد: جهت گیری علمی ما باید به گونه ای باشد که نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح جهانی اثرگذار باشیم. توانایی تبدیل شدن به قدرت برتر علمی را داریم، اما این امر مستلزم دستیابی به توانمندی های مدرن و پیشرفته بر پایه نظریه ها و مبانی علمی دقیق است. وجه اشتراک تمام نظریه ها، جهت گیری مبتنی بر آینده و رسالت علمی است که باید با جدیت دنبال شود.

مخبر دزفولی با اشاره به تغییر نگاه ها در حوزه علم و فناوری نسبت به دهه های گذشته، به دستاوردهای علمی کشور پس از انقلاب پرداخت و با طرح سوالی اساسی به مراکز راهبردی کشور اظهار داشت: برای حکمرانی علم و فناوری در جهان آینده، چه در افق نزدیک و چه در چشم اندازهای دورتر، چگونه باید نرم افزارها و سخت افزارهای علمی کشور را طراحی کرد؟ حکمرانی آینده ما باید بر پایه داشته های علمی و فناوری های نوین باشد و هدف گذاری ایران قوی به عنوان یک الگوی بزرگ، در این مسیر باید مورد توجه قرار گیرد.

واژه حکمرانی بارها در سخنان ما مطرح می شود، اما به کلیدواژه های اساسی که شاکله این حکمرانی را تشکیل می دهند، کمتر توجه می کنیم. مراکزی مانند دانشگاه عالی دفاع ملی از جایگاه های مهمی هستند که می توانند در این زمینه نقش آفرین باشند و مسیر آینده ایران اسلامی را به سمت سعادت هدایت کنند.

مخبر دزفولی با تأکید بر اهمیت سرمایه انسانی در حکمرانی آینده افزود: با وجود تعداد قابل توجهی از نخبگان در کشور، هنوز سازوکار مناسبی برای استفاده از این ظرفیت عظیم طراحی نکرده ایم. نخبگان، به معنای بصیر و مزیت آفرین، نیازمند تعریف و طراحی جایگاه خود در ساختارهای جدید جهانی هستند. اگر این اقدامات صورت نگیرد، نه تنها نمی توانیم از ظرفیت آن ها بهره برداری کنیم، بلکه توانایی حفظشان را نیز نخواهیم داشت.

ضرورت استفاده بهینه از نخبگان ایرانی و سازماندهی ظرفیت های علمی برای آینده ایران

مخبر دزفولی با تأکید بر اهمیت بهره برداری از ظرفیت های عظیم نخبگان ایرانی که در حوزه هایی مانند خودروسازی، پزشکی، سلول های بنیادی، شبیه سازی، هوش مصنوعی و کامپیوترهای کوانتومی در سطح جهانی شناخته شده اند، افزود: این نخبگان در حال خدمت به دیگران هستند، اما چرا نتوانسته ایم از ظرفیت های آن ها برای توسعه کشور خود بهره برداری کنیم؟ این چالش بزرگی است که نیاز به بازنگری و طراحی مجدد دارد.

عضو فرهنگستان علوم به چالش های موجود در جذب نخبگان اشاره کرد و گفت: دانشگاه های ما ممکن است دیگر ظرفیت پذیرش انبوه این جوانان با استعداد را نداشته باشند. در حالی که جذب تدریجی داریم، اما این جذب قطعی و دائم به طور کامل نمی تواند پاسخگوی نیازهای کشور باشد. سوال اینجاست که این نسل جدید و نخبگان با ضریب هوشی بالا را چگونه باید سازماندهی کنیم تا بتوانیم از توانمندی های آن ها بهره برداری کنیم؟

وی پیشنهاداتی برای حل این مشکل مطرح کرد و گفت: تجربیات جهانی نشان می دهد کشورها برای بهره برداری از ظرفیت نخبگان به دنبال ساختارهای جدیدی هستند که بتواند این افراد را در قالب های نوین و کارآمدتر جذب و سازماندهی کند. همان طور که مقام معظم رهبری نیز اشاره کردند، باید دو بال علمی کشور را تقویت کنیم: تمرکز بر افق گشایی های علمی و پیشرفت از سوی نخبگان در زمینه هایی مانند علوم بنیادی که ممکن است در ابتدا محصول ملموسی نداشته باشد، اما بستری برای تولید دانش و فن آوری های آینده فراهم خواهد کرد.

رئیس فرهنگستان علوم با اشاره به اهمیت توجه به افق های آینده نگرانه در حکمرانی علم و فناوری، تأکید کرد: نقد و بررسی های علمی باید نه تنها بر اساس وضع موجود، بلکه بر مبنای پیش بینی و طراحی آینده باشد. برای ساختن آینده ای بهتر، لازم است که نخبگان را در مسیرهای درست هدایت کرده و سازوکارهای جذب و سازماندهی جدیدی ایجاد کنیم تا از ظرفیت علمی و فناوری کشور به طور بهینه بهره برداری کنیم.

وی با تأکید بر چالش های موجود در سازماندهی نخبگان در دانشگاه ها افزود: امروزه دانشگاه ها دیگر قادر به سازماندهی این نخبگان به طور کامل نیستند. یکی از بخش های جدی حکمرانی باید بر روی ایجاد سازوکارهایی برای استفاده بهینه از نخبگان در این زمینه ها متمرکز شود. زیرا این نخبگان باید در رقابت جهانی حضور داشته باشند و به کشور آبرو بیاورند. همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند، مقالات علمی هدفمند می توانند ما را در قله های علم و فناوری قرار دهند، نه مقالاتی که صرفاً به دنبال رقابت بی هدف باشند.

ضرورت حل مشکلات کشور با بهره گیری از ظرفیت های علمی نخبگان

رئیس فرهنگستان علوم بال دوم علمی کشور را استفاده از نخبگان برای حل مسائل دانست و با اشاره به نیاز کشور به حل مسائل مختلف مانند بحران انرژی، افزود: بخش عمده ای از نخبگان می توانند مشکلات کشور را حل کنند، به ویژه در حوزه انرژی که یکی از بزرگترین چالش ها است. ما هنوز نتوانسته ایم از این ظرفیت ها بهره برداری کنیم و گاهی حتی از وسعت نظر کافی برای استفاده از این توانمندی ها برخوردار نبوده ایم.

دکتر مخبر دزفولی در ادامه سخنان خود تأکید کرد:شکل گیری اقتصاد دانش بنیان به جای اقتصاد سنتی، یکی از ضرورت های کلیدی است که می تواند به حل مشکلات موجود و ایجاد شرایط مناسب برای رشد کشور کمک کند. مرجعیت علمی، که یکی از ارکان دستیابی به ایران قوی است، تنها در صورت استفاده درست از ظرفیت های نرم افزاری و نیروی انسانی کشور امکان پذیر است. جمهوری اسلامی ایران از مزیت های نسبی زیادی برخوردار است که باید از آن ها بهره برداری کنیم.